وسواس فكري (OCD) وضعيتي است كه در آن افكار و احساسات ناخواسته مكرري (وسواس) داريد كه باعث مي‌شود رفتارهاي تكراري (اجبار) انجام دهيد.

اين رفتارهاي تكراري مي تواند به طور قابل توجهي در تعاملات اجتماعي و انجام وظايف روزانه اختلال ايجاد كند.

OCD معمولاً يك بيماري مادام العمر (مزمن) است، اما علائم آن مي‌توانند به مرور زمان ظاهر شوند و بعد از مدتي از بين بروند.

البته هركسي در مقطعي دچار وسواس مي‌شود. به عنوان مثال، طبيعي است كه گاهي اوقات خاموش بودن اجاق گاز يا قفل ها را دوباره چك كنيد. مردم همچنين اغلب از عبارات “وسواس” در گفتگوهاي روزمره استفاده مي كنند.

اما OCD خيلي شديدتر است. فرد مبتلا ممكن است ساعت ها از روز خود را به اين افكار اختصاص دهد. وسواس در OCD ناخواسته است و افراد مبتلا به OCD از انجام رفتارهاي اجباري لذت نمي برند.

تفاوت بين OCD و OCPD چيست؟

با وجود اينكه كاملا مشابه به نظر مي‌رسند، اختلال وسواس فكري-اجباري (OCD) و اختلال شخصيت وسواسي-اجباري (OCPD) شرايط متفاوتي هستند.

OCPD يك اختلال شخصيتي است كه باعث ايجاد دغدغه گسترده در راستا با كمال گرايي، سازماندهي و كنترل كردن مي‌شود.

افراد مبتلا به او سي دي معمولاً مي‌دانند كه وسواس ها و اجبارهاي آنها مشكل ساز است و آنها نياز به درمان اين بيماري را در خود مي‌پذيرند. كه بر خلاف آن افراد مبتلا به OCPD معمولاً فكر نمي‌كنند در رفتار و باورهايشان مشكلي وجود داشته باشد.

OCD چه كساني را تحت تاثير قرار مي دهد؟

وسواس فكري مي‌تواند هر كسي را تحت تاثير قرار دهد. ميانگين سن شروع علائم اين اختلال 19 سالگي است. حدود 50 درصد از افراد مبتلا به OCD در دوران كودكي و نوجواني نيز علائم خود را نشان مي‌دهند.

به ندرت پيش مي آيد كه فردي پس از 40 سالگي به OCD مبتلا شود.

علائم اختلال وسواس فكري اجباري چيست؟

علائم اصلي OCD وسواس فكريست كه در فعاليت هاي عادي اختلال ايجاد مي‌كند.

به عنوان مثال، افكارتان اغلب شما را از دير رسيدن به سر كار باز مي دارد. يا ممكن است براي آماده شدن براي به رختخواب رفتن در مدت زمان معقولي مشكل داشته باشيد.

حتي ممكن است بدانيد كه اين علائم مشكل ساز هستند، اما نمي‌توانيد آنها را متوقف كنيد. علائم OCD ممكن است بيايند و از بين بروند، با گذشت زمان كاهش يابند يا با گذشت زمان بدتر شوند.

اگر شما يا فرزندتان علائم OCD داريد كه در زندگي روزمره شما اختلال ايجاد مي كند، بايد با يك روانشناس خوب صحبت كنيد.

۱. وسواس

وسواس در او سي دي افكار ناخواسته، مزاحم يا تصاوير ذهني هستند كه باعث اضطراب شديد مي‌شوند. افراد مبتلا نمي‌توانند اين افكار را كنترل كنند. اكثر افراد مبتلا متوجه مي شوند كه اين افكار غيرمنطقي هستند.

نمونه هاي رايج عبارتند از:

1. ترس از تماس با مواد آلوده شناخته شده، مانند ميكروب ها يا خاك.
2. ترس از آسيب رساندن به خود يا شخص ديگري به دليل اينكه به اندازه كافي مراقب نيستيد يا قرار است بر اساس يك انگيزه خشونت آميز رفتار كنيد.
3. افكار ناخواسته يا تصاوير ذهني مرتبط با رابطه جنسي
4. ترس از اشتباه كردن
5. توجه بيش از حد به اخلاق و فضيلت ها
6. احساس شك يا انزجار
7. نگراني بيش از حد در مورد گرايش جنسي يا هويت جنسي خود
8. نياز به نظم، آراستگي، تقارن يا كمال
9. نياز به اطمينان دائمي

۲. اجبار

در او سي دي، اجبارها اعمال تكراري هستند كه احساس مي‌كنيد براي تسكين يا رهايي از وسواس بايد انجام دهيد.

افراد مبتلا به OCD تمايلي به انجام اين رفتارهاي اجباري ندارند و از آنها لذت نمي‌برند. اما احساس مي كنند كه بايد آنها را اجرا كنند وگرنه اضطرابشان بدتر مي‌شود.

هر چند اجبار فقط به طور موقت كمك مي‌كند افكار وسواسي دور شوند. وسواس ها به زودي برمي گردند و باعث مجدد اجبار مي شوند.

اجبارها وقت گير هستند و مانع فعاليت هاي مهمي مي شوند كه در واقع براي شما ارزش دارند.

مثالهاي اجبار عبارتند از:

1. چيدمان چيزها به روشي بسيار خاص، مانند اقلام روي كمد
2. حمام كردن، تميز كردن يا شستن دست‌هاي خود بارها و بارها
3. جمع آوري يا احتكار اقلامي كه ارزش شخصي و مالي ندارند
4. چك كردن مكرر چيزهايي مانند قفل، كليد و درها
5. به طور مداوم بررسي مي‌كند كه به كسي آسيبي وارد نكرده باشد
6. دائماً به دنبال اطمينان است
7. آداب و رسوم مربوط به اعداد، مانند شمردن، انجام يك كار به مقدار مشخص، يا ترجيح دادن يا اجتناب بيش از حد اعداد خاص
8. گفتن كلمات يا دعاهاي خاص در حين انجام كارهاي نامرتبط

اجبار همچنين مي تواند شامل اجتناب از موقعيت هايي كه باعث ايجاد وسواس مي‌شود باشد. بر اي مثال، امتناع از دست دادن يا دست زدن به اشيايي كه ديگران زياد آنها را لمس مي كنند، مانند دستگيره در.